De nieuwe Klokkenluiderswet (02/02/2023)

Op 15 februari 2023 treedt de Klokkenluiderswet in werking.

Deze wet verplicht enerzijds ondernemingen om een intern meldpunt op te richten, de overheid zal een extern meldpunt oprichten.

Daarnaast krijgen de klokkenluiders een vergaande bescherming.

Voor ondernemingen heeft dit tot gevolg dat zij meldingskanalen en- procedures moet uitwerken. 

De krachtlijnen kunnen als volgt worden samengevat:

1.De melding
Ondernemingen met minstens 50 werknemers (voltijdse equivalenten) moeten een intern meldingskanaal instellen en een meldingsprocedure uitwerken zodat elke melder terecht kan bij een onafhankelijk persoon.

Dit meldpunt moet ook toegankelijk zijn voor derden: dus niet alleen werknemers en zelfstandige medewerkers, maar o.a. ook aandeelhouders, vrijwilligers, stagiairs, ex-werknemers en personeel van vb. (onder)aannemers en leveranciers moeten inbreuken kunnen melden. 

Het is daarom aan te raden om transparant te communiceren over uw intern meldpunt bijvoorbeeld op uw website. 

De meldingsprocedure moet o.a. voorzien dat elke melder binnen de 7 dagen een ontvangstmelding moet krijgen en dat er binnen de 3 maanden gepaste opvolging gegeven moet worden aan de melding. 

Ondernemingen met minder dan 250 werknemers krijgen tot 17 december 2023 de tijd om dit in orde te brengen. Voor ondernemingen met meer dan 250 werknemers dringt de tijd : voor hen is de deadline namelijk bepaald op 15 februari 2023. Bovendien zullen deze grote ondernemingen ook moeten voorzien in een systeem voor anonieme meldingen. 

Naast het intern meldpunt kunnen melders ook via een extern meldingskanaal (nog op te richten door de overheid of de federale Ombudsman) wanpraktijken melden. 

In bepaalde omstandigheden wordt het openbaar maken van wanpraktijken trouwens ook beschouwd als een melding die onder toepassing van de Klokkenluiderswet valt. 

2.De bescherming van de klokkenluiders
We hoeven er geen doekjes om te winden de beschermingsregeling voor klokkenluiders is vergaand 

Elke melder – of dit nu een werknemer, zelfstandige medewerker, personeelslid van een leverancier of  derde is – wordt beschermd tegen een hele reeks represaillemaatregelen. Ook de naaste omgeving van de melder (vb. echtgenoot) is beschermd. 

Wat precies verstaan wordt onder een represaillemaatregel wordt zeer ruim omschreven. Dit kan gaan van een degradatie of ontslag van een werknemer tot een leverancier die de commerciële samenwerking niet verlengd ziet. 

Wanneer een melder meent dat hij het slachtoffer is van een represaillemaatregel, kan hij een klacht indienen bij de federale coördinator die dan een buitengerechtelijke beschermingsprocedure opstart.

De betrokken onderneming draagt hierbij de volledige bewijslast om aan te tonen dat zij geen nadelige maatregelen genomen heeft of dat deze maatregelen niet gelinkt zijn aan de melding. 

Lukt dit niet, dan is de melder gerechtigd op een schadevergoeding gelijk aan 18 – 26 weken loon voor werknemers of de werkelijk te bewijzen schade voor anderen.

Uiteraard kan elke werknemer zich eveneens richten tot de arbeidsrechtbank.

Bovendien riskeren zowel de onderneming als de betrokkene personeelsleden strafrechtelijke sancties.

Het is dan ook verstandig om zo snel als mogelijk het  klokkenluidersbeleid uit te werken en te zorgen voor de invoering van een intern meldingskanaal. 

Contacteer ons gerust om dergelijke regeling op de beste manier in te voeren.

Meer weten over deze belangrijke nieuwe regels?  Bekijk hier de uitgebreidere toelichting. 

Bericht geplaatst door Sven Mertens, Veerle Stroobants, Annelien Druart op 02/02/2023.